دکتر عبدالوهاب فراتی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با اشاره به مطلب فوق اظهار داشت: گفتگوی علما و روحانیون شاخص به عنوان متولیان و بزرگان دین اسلام و از جمله مذهب تشیع با دیگر فرقه ها و مذاهب اسلامی و نیز ادیان مختلف دارای یک سابقه دیرینه تاریخی است، کما این که به عنوان مثال در حوزه های علمیه بغداد و حله، شاهد چنین گفتگوهای گسترده ای میان بزرگان اسلام و تشیع با بزرگان ادیان مسیحیت و یهودیت بوده ایم.

وی افزود: این ها معمولاً در موضوعات عقائد و الهیات با یکدیگر به گفتگو می پرداختند و از این طریق متوجه می شدند که در بسیاری از مباحث دارای اشتراکاتی هستند، ضمن آن که همچنین اختلافات خود را به بحث و نظر می گذاشتند. از سویی ما حتی گفتگوهای درون دینی در اسلام داشته ایم که بزرگان و علمای مذاهب اسلامی که دارای کرسی درسی بوده اند، از نزدیک و در فضایی دوستانه و علمی به نقد و بررسی عقائد و نظرات همدیگر می پرداختند.

عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم همچنین گفت: از این حیث به نظر می رسد که رد و بدل شدن پیام ها و این نامه ها بین آیت الله اعرافی با پاپ و برخی بزرگان کلیسا و نیز برخی بزرگان مذاهب اسلامی از جمله رئیس الازهر، فتح بابی باشد که آن سنت دیرینه گفتگو با ادیان و مذاهب در حوزه های علمیه ما احیا شود.

وی اضافه کرد: البته باید توجه داشت که ما هنوز وارد گفتگوهای علمی در این باره به آن صورت نشده ایم، ضمن آن که نباید از نظر دور داشت که کماکان برخی فکر می کنند ما آن قدر با مذاهب اسلامی دارای اختلاف هستیم که هیچ وقت نمی توانیم در کنار هم به تبادل نظر و تعامل علمی بپردازیم و حال آن که این گونه نیست و اشتراکات ما به قدری است که به راحتی می توان زمینه این امر را فراهم نمود.

فراتی همچنین بیان داشت: بنده بر اساس مطالعاتی که در سال های اخیر راجع به مذاهب و فرقه های اسلامی داشته ام به این نتیجه رسیده ام که به جز حنبلی ها که سرمنشأ ظهور جریانی مثل وهابیت هستند، ما شیعیان نسبت به دیگر فرقه های اسلامی، آن قدر اشتراک در عقائد و احکام فقهی داریم که گاهی اوقات این احساس به انسان دست می دهد که این ها از روی دست هم کپی شده اند.

وی گفت: نکته حائز اهمیت دیگر این است که این عدم گفتگوها سبب شده که نگاه نامناسبی بین ادیان و مذاهب وجود داشته باشد، ضمن آن که از آن سو نیز باب نشدن گفتگوهای بین اسلام و مسیحیت و یا اسلام و یهودیت باعث شده که اطلاعات درستی از وضعیت دینداری در جهان نداشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: همچنین این گفتگوها باعث می شود که مبانی اعتقادی ما در الهیات مستحکم تر شده و زمینه معرفی و تبیین آن ها برای دیگران فراهم گردد و هم این که بدین وسیله آسیب ها و چالش های متوجه این مقولات را بهتر بشناسیم و البته به این طریق ابهاماتی که آن ها در الهیات ما می بینند، زمینه کارهای علمی و پژوهشی بیشتری در ما باشد که قطعاً توأم با خیرات و برکات شایان توجهی است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در خاتمه ابراز داشت: این نامه نگاری ها قطعاً مسیر خوبی را فراهم می کند که سنت ارزشمند بزرگان ما همچون مرحوم آیت الله العظمی بروجردی که در مقاطعی در حوزه علمیه کم رونق شده، احیا شود و طلاب نسل جدید از برکات این قبیل گفتگوهای علمی بین مذاهب و ادیان محروم نمایند و ان‌شاءالله این روند باعث بالندگی بیشتر حوزه های علمیه ما نیز می شود.

۳۱۳/۸